نظیره زینالدین (1908-1976) دگراندیش لبنانی از شخصیت‌های نادر جهان عرب معاصر درعرصۀ تفسیر دینی بود. او در لبنان به دنیا آمد و پدرش رئیس محکمه استیناف در بیروت بود. او دارای روحی آزادمنش و شخصیتی مستقل بود و نبوغی سرشار داشت. او را زنی فعال در چارچوب مکتب تجددگرای اسلامی و ادامه‌دهندۀ اندیشۀ محمد عبده و قاسم امین در زمانی می‌دانند که فروغ آن در مصر ضعیف شده بود. در آثار او هیچ نشانی از جانبداری قومی و حتی تعصب اسلامی در قبال دیگر ادیان مانند مسیحیت دیده نمی‌شود.
او کتاب بی‌حجابی وحجاب را در سال 1928 تألیف کرد. زینالدین در این کتاب بحث خود را با شرایط پذیرش اسلام آغاز می‌کند. او این شرایط را عقل، بلوغ، نبود اکراه و ادای شهادتین می‌داند. به این ترتیب اسلام از نظر زینالدین با آزادی عقیده همراه است. او عقل و شرع را مکمل یکدیگر می‌داند و می‌گوید دلیل بسیاری از هواداران حجاب آن است که زنان عقل و دین ناقص دارند. در حقیقت انتقادهای او واکنشي عليه ديدگاه‌هاي افراطي نوسلفيان است. نوسلفيان افراطي آن دوره برآن بودند که زنان به لحاظ عقل و دين کامل نیستند. زینالدین در پاسخ به چنین استدلال‌هایی می‌نویسد "مرد مسلمان از زن مسلمان به لحاظ دینی کامل‌تر نیست، همان گونه که مرد به لحاظ فطرت از زن کامل‌تر نیست". او معتقد است جنس مذکر اگر از نظر توان بدنی قدرتمندتر است اما در مقابل ، زن به لحاظ غریزه شایسته‌تر است. او می‌گوید مرد زمانی که زن را به بردگی می‌کشد و راههای عقل را بر او می‌بندد، این منجربه تفاوت میان زن و مرد در نمایش توان عقلی آنها می‌گردد. همان‌گونه که وضع میان هر سلطه‌گر غالب و مغلوب چنین است.
نظیره معتقد بود پاسداشت زن بیشتر به آزادی در پوشش، احترام به شخصیت انسانی او و اهتمام به امر آموزش و آزادی اوست و نه زندانی کردن او در خانه، آویختن نقاب به صورتش و تحقیر شخصیت و نادان نگاه داشتن او. .
نظیره شرف را امری می‌دانست که از قلب انسان برمی‌خیزد . او مخالفان را به دلیل به ندیده گرفتن و بی‌اهمیت شمردن این واقعیت که زنان در روستاها و بادیه‌های اسلام بی‌حجاب هستند، مورد انتقاد قرار می‌دهد. از سویی دیگر استدلال می‌کند که اگر در ضرورت حفظ حجاب دلالتی بر ناتوانی زن در حفظ نفس خود باشد پس در این صورت این اتهام نیز متوجه مردان است که دزدان ناموس مردم هستند. پس به همان اندازه که در بطن حکم وجوب حجاب تحقیر زن مسلمان وجود دارد، اهانت به مرد مسلمان نیز در آن نهفته است.
زینالدین به آیات قرآن رجوع می‌کند و می‌گوید کلمۀ "قرنِ" که در آیۀ 53 سورۀ احزاب به کار رفته و مخصوص زنان پیامبر است به این معناست که وقتی پیامبر با یارانش صحبت می‌کند، زنان او در خانه به‌گونه‌ای راه بروند که صدای پای آنها شنیده نشود. اما در هر صورت او آیات مورد نظر موافقان حجاب را مربوط به زنان پیامبر می‌داند در حالیکه مخالفان او تمایل دارند این آیات را به تمام زنان مسلمان تعمیم دهند و او این مسأله را خلاف این قاعده فقهی می‌داند که " آسان‌گیری بهتر از سخت‌گیری است".
او آیۀ 59 سورۀ احزاب را چنین تفسیر می‌کند که این آیه زنان و دختران پیامبر و زنان مسلمان را فرمان می‌دهد تا روسری‌هایشان را به سرشان بیندازند تا این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند. او می‌گوید مراد از این آیه پوشاندن این یا ان عضو نیست بلکه انتخاب پوششی برای زنان آزاد است تا بدان وسیله شب هنگام از کنیزان در نخلستان‌های مدینه باز شناخته شوند و مورد تعرض مردان جوان قرار نگیرند. زینالدین معتقد است در حال حاضر کنیزی وجود ندارد و زنان نیز به چهره شناخته می‌شوند نه روسری. در نهایت باید گفت نظیره زینالدین حکم لزوم حجاب برای زن را به منزلۀ مجازات بدون گناه برای زن می‌دانست.
منبع:
پزشگی، محمد. صورت بندی مطالعات زنان در جهان اسلام، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم 1387
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر